Nagietek lekarski (łac. Calendula officinalis) kojarzony jest – nie bez przyczyny – z ogrodami wiejskimi. To tradycyjna roślina rabatowa znana i uprawiana od wieków. Gatunek jest tak łatwy w uprawie, że można polecić go każdemu, nawet osobom początkującym.
Nagietek lekarski to roślina jednoroczna, zwykle nieprzekraczająca 50 cm wysokości. Od czerwca do września kwitnie na żółto lub pomarańczowo. W ogrodzie bardzo często wysiewa się samoistnie. Można się więc nią cieszyć przez wiele lat, bez potrzeby zbioru i wysiewu nasion. To roślina miododajna, chętnie odwiedzana przez pszczoły.
Nagietek lekarski – wymagania
Nagietek lubi miejsca słoneczne i ciepłe – wtedy najobficiej kwitnie. Roślinę z powodzeniem można uprawiać na wystawie południowej. Nagietek nie ma dużych wymagań glebowych. Rośnie nawet w podłożach lekkich, ubogich w składniki pokarmowe o szerokim zakresie pH.
Nagietek lekarski – uprawa
Nagietek lekarski uprawia się z siewu wiosennego wprost do gruntu. Nasiona warto siać kilkakrotnie partiami, w odstępach tygodniowych – od kwietnia do czerwca. Poszczególne rzędy powinny być oddalone co 30–40 cm. Pierwsze siewki ukazują się po 7–10 dniach. W początkowym okresie uprawy ważne jest regularne odchwaszczanie i spulchnianie gleby. Zbyt gęsto rosnące rośliny powinno się pikować.
Od późnej wiosny do końca lata można stosować nawozy organiczne lub mineralne o zwiększonej dawce fosforu. Rośliny zaleca się podlewać jedynie w czasie długotrwałych susz. Gatunek jest podatny na mączniaka prawdziwego i ślimaki. Po kwitnieniu nagietek warto ściąć na wysokości około 10cm, wtedy może zakwitnąć ponownie.
Właściwości lecznicze
Składniki biologicznie aktywne obecne w surowcu wykazują działanie przeciwzapalne, spazmolityczne, choleretyczne (pobudzające wydzielanie żółci) i hipocholesteremiczne (obniżające poziom cholesterolu). Olejek eteryczny posiada natomiast właściwości bakterio- i grzybobójcze. Polifenole i flawonoidy występujące w kwiatach nagietka to związki o silnych właściwościach antyoksydacyjnych.
Działanie przeciwzapalne wykorzystywane jest w zastosowaniu zewnętrznym surowca. Z tego względu wytwarza się różnego rodzaju maści, nalewki i wyciągi stosowane przy stłuczeniach, ranach i stanach zapalnych błon śluzowych. Za działanie moczopędne i żółciopędne odpowiedzialne są natomiast flawonoidy, a za właściwość obniżania poziomu cholesterolu – kalendulozydy. Aktywność antyutleniająca kwiatów nagietka ma istotne znaczenie w łagodzeniu skutków uszkodzeń skóry przez promieniowanie UV i różnego rodzaju naświetlania.